Đèn lồng đỏ

Tết năm nay, đường phố Diêm Điền trông có nét khác lạ, vì rất nhiều nhà treo đèn lồng đỏ trước cửa. Không phải kiểu đèn thắp bằng nến hay bấc tẩm mỡ lợn, mà là loại thắp bằng điện, nhập từ Trung Quốc. Nhiều đèn khi thắp lên có thể nhìn thấy khá rõ bóng điện compact bên trong. Một vài nhà còn đưa cả “nháy” vào trong đèn lồng nữa.

Đi trên mấy con đường chính của Diêm Điền vào buổi đêm, khi những ngọn đèn lồng đỏ rực lên và những chi tiết lổn nhổn nơi mặt tiền của các ngôi nhà bị bóng tối làm nhòa đi, mình thoáng có cảm giác đang đi lạc vào một trấn bên Tàu. Có lúc lại thấy như đang đi trong một thời xa xưa nào đó. Tất nhiên đấy là khi không chú ý đến vẻ lộn xộn của những dãy nhà, sự bừa bộn phía trước nhiều nhà, và cả ánh đèn neon trong mỗi ngôi nhà.

Những chiếc đèn lồng quả đã tạo ra một sắc thái mới mẻ và cảm giác vui tươi cho ngày Tết năm nay. Ở đây chẳng ai bài xích gì Trung Quốc. Những chuyện như Trung Quốc chiếm Hoàng Sa, lấn Trường Sa, hại ngư dân Việt Nam… là chuyện ở đâu đâu, chẳng ai nghĩ tới, hoặc nếu có thì chắc cũng chẳng thấy liên quan gì. Người dân thấy đèn đẹp thì treo, cũng như thấy điện thoại Tàu rẻ, đẹp, nhiều chức năng thì mua.

Người đi xa về thắc mắc sao năm nay Diêm Điền chơi đèn lồng đỏ. Người ở nhà trả lời rằng chắc dân Diêm Điền hay sang Trung Quốc, thấy họ treo đẹp thì làm theo. Lại hỏi: “Sao trước đây cũng sang mà không làm theo?”. Chẳng ai trả lời được. Đành tự giải thích rằng đó là do cái khôn ngoan của ông nhà buôn nào đó đã nhập đèn lồng về bán. Mấy đứa em trên thị xã (mình vẫn quen gọi thành phố Thái Bình là thị xã) gọi điện về bảo trên đó cũng treo nhiều đèn lồng đỏ.

Mình không định mua, mà có muốn mua cũng không được. Giá một chiếc đèn loại to mới đầu khoảng 50k - mấy đứa bạn nói vậy - sau tăng lên 80k, 100k, rồi 120k cũng không còn mà mua.

Nhưng sáng 30 Tết, ngủ dậy thấy ông anh cùng ông hàng xóm đang hì hụi mắc 8 cái đèn lồng cho 4 nhà liền nhau trong dãy nhà mình. Thì ra tối qua, vợ chồng ông anh lên Giành, tình cờ thấy một quán ở đó bày bán đèn lồng, giá 65k một chiếc, ế chỏng gọng. Ông anh hốt cả mớ. Có vẻ các xã khác không chơi đèn lồng mấy. “Nhà của họ không phải kiểu nhà mặt đường”, ông anh giải thích.

Tối 30 Tết năm nay mình đi chơi về sớm, quãng 11 giờ kém 15. Đứng ngắm dãy nhà treo đèn lồng đỏ, nhớ ông ngoại từng bảo rằng, ngày trước - tức là thời ông còn thanh niên - Diêm Điền đã như một thương cảng, trên bến dưới thuyền, buôn bán tấp nập. Theo lời ông, hồi ấy đường làng ngõ xóm rất sạch, dọc đường có những cây cột đèn cao ngang tầm mắt người, do Pháp xây, tối nào cũng thắp.

Mình chưa hỏi được loại đèn ấy trông như thế nào, đốt bằng gì, để thấp thế trẻ con có nghịch không, đường chính trong làng hồi ấy là đường đất hay lát gạch nghiêng chen những phiến đá xanh như kiểu đường hồi bé mình thấy, con người và quang cảnh chung của làng ra sao… Thật khó hình dung về Diêm Điền thời xưa quá. Ông thì đã mất rồi. Năm nay không có ông uống rượu đón giao thừa cùng mấy anh em mình.